سلام، وقت بخیر

پادکستی که می‌شنوید، از مجموعه‌ پادکست‌های بادکوبه است. ما در این مجموعه به اتفاقات جذاب، سرگرم‌کننده، خلاقانه، تاثیرگذار و خبری دنیای تبلیغات می‌پردازیم.

امروز در این قسمت از پادکست بادکوبه درباره‌ی کارآفرینی اجتماعی صحبت می‌کنیم. ما برای گردآوری این قسمت از پادکست از سایت مدیر اینفو کمک گرفته‌ایم.

همه چیز درباره‌ی کارآفرینی اجتماعی به زبان ساده

کارآفرینی اجتماعی به سادگی تعریف می‌شود و به سختی انجام می‌پذیرد. کارآفرینی اجتماعی یعنی راه‌اندازی یک کسب و کار سودآور که قصد دارد راه‌حلی کاربردی برای حل مشکلات اجتماعی ارائه دهد. خلق روش‌های جدید یادگیری و آموزش، کمک به دسترسی انسان‌ها به غذای سالم، توجه به تغییرات جوی، یافتن درمان‌های جدید برای بیماری ها و … همگی چالش‌های اجتماعی هستند که امروزه کسب و کارها به‌دنبال یافتن بهترین راه‌حل برای مواجهه با آن‌ها هستند. درست است که دولت‌ها و موسسات عام‌المنفعه همچنان نقش مهمی‌در مقابله با مشکلات و معضلات اجتماعی دارند، اما می‌بینیم که تعداد کارآفرینانی که با راه‌اندازی کسب و کار به‌دنبال خلق محصول یا خدمتی هستند که بتواند در کنار سودآوری راه‌حل‌هایی نیز برای بهبود اوضاع اجتماعی ارائه دهد، روبه افزایش است.

مفاهیم مورد بحث در کارآفرینی اجتماعی همچون خلق ارزش‌های اجتماعی، مشارکت در فعالیت­‌های اجتماعی، رفع نیازهای اجتماعی و … سابقه‌ای دیرینه و همپای ایجاد تمدن در جوامع بشری دارد. آنچه امروز کارآفرینی اجتماعی نامیده می‌شود در گذشته اساس کارهای خیریه‌ای چون احداث و راه‌­اندازی بیمارستان‌ها و یتیم‌خانه‌ها بوده است.

چه تفاوتی بین کارآفرینی و کارآفرینی اجتماعی وجود دارد؟

هدف و مقصود نهایی کارآفرین، ایجاد ثروت است؛ ولی برای کارآفرین اجتماعی این هدف صرفا وسیله‌ای در جهت هدفی بزرگتر است. کارآفرین اجتماعی تنها در صورتی در فعالیت‌های سودآور مشارکت می‌کند که بداند چنین فعالیت‌هایی به خلق «بهبود اجتماعی» قابل توجهی برای اعضای جامعه منجر خواهد شد؛ بهبودی‌ای که تمرکز بیشتری بر اقشار ضعیف و حاشیه‌ای جامعه دارد.

یک نمونه موفق کارآفرینی اجتماعی

چند سال پیش ویکتوریا هیل (Victoria Hale) متوجه شد داروهای حیاتی به دست فقیران نیازمند نمی‌رسد زیرا سازندگان این داروها به دنبال سود بیشتر هستند و تمایلی به تولید داروها برای قشری از جامعه که توان پرداخت آن را ندارند، نشان نداده‌اند. هیل با انگیزه تغییر وضع ناعادلانه موجود، موسسه «وان ورلد هلث» (One World Health) را تاسیس کرد. این شرکت دارویی غیرانتفاعی در جهت تامین نیاز فقرا به داروهای حیاتی برای بیماری‌های مسری، فارغ از اینکه این افراد توان پرداخت آن را داشته باشند یا نه، به عنوان اولین موسسه در این زمینه آغاز به فعالیت کرد.

چرا نیاز روزافزونی به کارآفرینی اجتماعی وجود دارد؟

بحران‌های مختلف کنونی اقتصاد در کشورهای مختلف، معضل‌ها و فشارهای اقتصادی، نظیر بیکاری و تنگدستی را دوچندان کرده است. به عقیده «گریگوری دیس»، نیاز به کارآفرینی اجتماعی درجهت کاهش تبعات بحران بر اقشار آسیب‌پذیر، ضروری است: تعداد کمی‌از مردم مراقبت‌های بهداشتی مناسب دریافت می‌کنند. فشارهای اقتصادی آموزش‌های رسمی‌باعث شده کودکان کمتری در کلاس‌های درس حاضر شوند. تنش و درگیری به خاطر رقابت بین فقرا در کسب کار و درآمد رو به افزایش است. ترقی و پیشرفت مشاهده نمی‌شود و خانواده‌هایی که موفق بودند نیز در حال پیوستن به قشر فقیر جامعه هستند. با کاهش بودجه دولت، بنگاه‌ها و خانوارها، حفاظت و سالم‌سازی پرهزینه محیط زیست به مخاطره افتاده است. با توجه به اینکه بسیاری از مقوله‌های اجتماعی و محیطی حساس به زمان هستند، کوتاهی در تشخیص اهمیت کارآفرینی اجتماعی و عدم حمایت کافی از آن در این برهه زمانی اشتباه بسیار بزرگی است.»

چگونه کارآفرین اجتماعی شویم؟

اگر به دنبال کسب درآمد از یک کسب و کار هستید و در عین حال مسائل اجتماعی دنیای پیرامونتان شما را نگران کرده است بهتر است یک کارآفرین اجتماعی شوید، اما چگونه؟

گام اول: از خودتان این سوالات را بپرسید

۱-شما دقیقا می‌خواهید چه مشکلی را حل کنید؟

کارآفرین اجتماعی می‌خواهد با استفاده از توان بازار برای یک یا چند مشکل اجتماعی راه حل ارائه دهد. اینکه شما بدانید دقیقا کدام مشکل را می‌خواهید هدف قرار دهید در تمامی‌مراحل کسب و کارتان نمود پیدا می‌کند.

۲-مدل کسب و کار شما چگونه است؟

کسب و کارهای اجتماعی هنگام طراحی مدل کسب و کار خود با مشکلات ویژه‌ای مواجه می‌شوند. گرچه شرکت‌هایی هستند که مدل کسب و کار مناسب خود را پیدا کرده‌اند اما بسیاری از کسب و کارهای جدید با این چالش مواجه می‌شوند که در هنگام بروز بحران مالی به سودآوری بیشتر اهمیت بدهند یا ارزش‌های اجتماعی که کسب و کارشان ایجاد می‌کند؟

۳-چگونه می‌خواهید میزان تاثیر کسب و کارتان بر حل مشکلات اجتماعی را بسنجید؟

زمانی که هدف اصلی کسب و کارتان مشخص شد و مدل کسب و کار مناسب خود را نیز خلق کردید باید از خودتان بپرسید: چگونه میزان تاثیر ارزش های خلق شده‌ی خود را اندازه بگیرم؟ این پرسش مخصوصا زمانی مهم می‌شود که سرمایه‌گذاران می‌خواهند بدانند که علاوه بر مسائل مالی و سودآوری به چه میزان توانسته‌اید مشکلات اجتماعی را حل کنید.

۴-چگونه می‌خواهید خود را به دیگران معرفی کنید؟

کارآفرینان اجتماعی باید یک داستان خلاقانه برای شرح چشم‌انداز کسب و کار خود طرح کنند. داستان شما باید بتواند ماموریت اصلی و مراحل کسب و کارتان را به گونه‌ای جذاب و متفاوت برای مشتریان و سرمایه‌گذارانتان شرح دهد. به عنوان مثال، شیرینی‌پزی گریستون، که هدف اصلی آن استخدام افراد کم توان است، یک جمله‌ی معروف برای معرفی کسب و کار خود و ارزشی که ایجاد می‌کند دارد: «ما افراد را استخدام نمی‌کنیم تا برای ما کیک درست کنند، ما کیک درست می‌کنیم تا بتوانیم افراد را استخدام کنیم.» این جمله به طور هوشمندانه‌ای ماموریت اصلی گریستون را بیان می‌کند.

آیا شما هم می‌توانید یک جمله عالی برای کسب و کار خودتان پیدا کنید؟

گام دوم: سرمایه مورد نیازتان را تامین کنید

همه از ایده کسب و کاری شما تعریف می‌کنند و خودتان هم می‌دانید که این یک ایده فوق‌العاده است بنابراین برای تامین سرمایه مشکل چندانی نخواهید داشت، اینطور نیست؟

نه! شما کاملا در اشتباهید. گرچه کسب و کارهای اجتماعی در نهایت باید بتوانند خودشان به سودآوری برسند و نیاز مالی‌شان را تامین کنند اما در ابتدای راه باید بتوانند درست مانند کسب و کارهای سنتی به طریقی سرمایه اولیه خود را تامین کنند. راه‌هایی مانند پیدا کردن سرمایه‌گذار یا گرفتن وام.

گام سوم: خودتان را از دیگران متمایز کنید

کسب و کار اجتماعی شما هر چقدر موفق‌تر باشد شما می‌توانید مشکلات اجتماعی بیشتری را حل کنید و این موفقیت زمانی حاصل می‌شود که کسب و کار شما متمایز از دیگران باشد.

می‌توانید این پادکست را از اینجا بشنوید.