۲۳۰ سال تبلیغات بازرگانی در مطبوعات فارسی‌زبان
امروز روز جهانی کتاب است. ۲۳ آوریل برابر با سوم اردی‌بهشت را یونسکو روز جهانی کتاب نام‌گذاری کرده است. آن هم به پیشنهاد نخستین اتحادیه بین‌المللی ناشران و دولت اسپانیا. اسپانیایی‌ها برای پیشنهاد چنین روزی به عنوان روز جهانی کتاب، دلیل خوبی داشتند. در منطقه کاتالونیای اسپانیا، هر سال در سوم اردی‌بهشت، فروشندگان کتاب رسم دارند که همراه با هر کتابی که می‌فروشند، به خریدار یک شاخه گل رز هدیه بدهند. علاوه بر این، این تاریخ سال‌روز فوت چند نویسنده بزرگ و معروف مانند شکسپیر و سروانتس هم هست.
اردی‌بهشت برای ما ایرانی‌ها هم ماه کتاب به حساب می‌آید. برگزاری نمایشگاه بین‌المللی کتاب در تهران، حال و هوای این ماه را برای دوست‌داران کتاب متفاوت می‌کند. نمایشگاهی که در آن می‌توان به انواع کتاب در حوزه‌های مختلف، دسترسی راحت‌تری داشت. در حوزه تبلیغات هم در ایران کتاب‌های متعددی منتشر شده است. هرچند یکی از مشکلات مهم و بزرگ در این مورد این است که معمولا انتشار کتاب در حوزه تبلیغات در ایران هم‌پا و موازی با جهان رخ نمی‌دهد و ما معمولا با معضل نبود کتاب‌های تخصصی و به‌روز روبه‌رو هستیم و کتاب‌های موجود عموما مطالبی قدیمی و تکراری دارند.
اگر به فضای تبلیغات علاقه‌مند باشید، احتمالا درباره تاریخچه تبلیغات در ایران نیز کنجکاو هستید. در این زمینه یکی از مهم‌ترین کتاب‌هایی که تا به حال منتشر شده، کتابی است به نام «۲۳۰ سال تبلیغات بازرگانی در مطبوعات فارسی‌زبان».
کتاب «۲۳۰ سال تبلیغات بازرگانی در مطبوعات فارسی‌زبان» را محسن میرزایی روزنامه‌نگار و مورخ قدیمی ایرانی در شش جلد تهیه کرده و شامل تاریخچه تبلیغات در رسانه‌های مکتوب فارسی‌زبان در یک دوره ۲۳۰ ساله تا دهه ۵۰ شمسی می‌شود. میرزایی جزء اولین فارغ‌التحصیلان روزنامه‌نگاری در ایران است و در آمریکا هم در رشته‌های مرتبط با حوزه تبلیغات تحصیل کرده است. در سال ۱۳۳۷ میرزایی همکاری خود با آژانس تبلیغاتی فاکوپا را آغاز کرد. او معتقد است «فاکوپا» اولین کمپین واقعی تبلیغاتی به معنای علمی آن را در سال ۳۶ – ۱۳۳۵ برای روغن نباتی شاه‌پسند اجرا کرده است. میرزایی علاوه بر فاکوپا، با کانون آگهی زیبا از قدیمی‌ترین و اولین آژانس‌های تبلیغاتی ایران نیز همکاری داشته است.
در این مجموعه ما شاهد سیر پیشرفت آگهی‌های فارسی در بیش از دو قرن هستیم و طریقه شکل‌گیری اولین آگهی‌های مطبوعاتی در دوره‌های ناصری، مظفری، مشروطه و پهلوی را دنبال می‌کنیم و با بررسی آگهی‌های تجاری در دهه ۵۰ مجموعه تمام می‌شود.
در این مجموعه تغییرات گرافیکی، کادربندی‌ها و کمپین‌های تبلیغاتی در طی این سال‌ها مورد تحقیق قرار گرفته‌اند و روند شکل‌گیری و معرفی نخستین آژانس‌های تبلیغاتی و بیوگرافی تعدادی از پیشکسوتان و بنیانگذاران صنعت تبلیغات از دیگر بخش‌های این مجموعه‌اند. البته در حال حاضر کل شش جلد این مجموعه به مرحله چاپ و انتشار نرسیده است و فقط سه جلد از آن در دسترس علاقه‌مندان قرار دارد.
در این کتاب می‌خوانیم که نخستین آگهی‌های تبلیغاتی به زبان فارسی در قلمروی هندوستان منتشر شده‌اند؛ از بهای آگهی در روزنامه‌های عصر ناصری و دوران مشروطه مطلع می‌شویم؛ آگهی‌های تجارتی در روزنامه‌های عصر مظفری را می‌بینیم و روزنامه‌های دوران جنگ جهانی اول و آگهی‌های آن را بررسی می‌کنیم.
علاوه بر این، نمونه‌هایی از آگهی‌های سال‌های ۱۳۱۷ تا ۱۳۲۰، تجاری در سال‌های ۱۳۲۷ تا ۱۳۳۴، نمونه‌ای از آگهی‌های سال‌های ۱۳۳۳ تا ۱۳۳۵ وآگهی‌های تجاری در روزنامه‌های ایران در فاصله دو جنگ جهانی را هم می‌توانیم در این کتاب ببینیم و مطالعه کنیم. همچنین در این کتاب بخشی وجود دارد که نشان می‌دهد آگهی‌های نیازمندی در ایران چکونه شکل گرفت.
این کتاب بخش‌های متنوع بسیار زیاد دیگری نیز دارد که خواندن و دیدن آن خالی از لطف نیست. چه فقط از علاقه‌مندان به دنیای تبلیغات باشید و چه کار و حرفه و تحصیلاتتان مرتبط با این موضوع باشد. مراجعه به کتاب‌فروشی‌ها یا شهر کتاب‌ها، خرید اینترنتی از سایت‌های فروش کتاب یا رفتن به نمایشگاه کتاب، به همه ما این فرصت را می‌دهد که علاوه بر تهیه این کتاب، به دنبال دیگر کتاب‌های موردعلاقه‌مان هم باشیم.
اردی‌بهشت، ماه هوای خوب و عطر بهارنارنج و شعر سعدی و نغمه بهاری پرنده‌هاست. بد نیست به خاطر هم‌زمانی با برگزاری نمایشگاه کتاب، ماه کتاب و کتاب‌خوانی و مطالعه هم باشد.
نظرات (اولین نفری باشید که نظر می دهد)